Na dobre plony! Zwyczaje żniwne i dożynkowe w województwie kujawsko-pomorskim

Rok obrzędowy na Pomorzu to cenne źródło wiedzy o przedwojennych zwyczajach kulturowych i tradycjach dla wielu etnologów, historyków, socjologów, kulturoznawców czy po prostu dla mieszkańców Pomorza, którzy mieszkają tu od wielu pokoleń i kultywują dawne tradycje lub upowszechniają je przez działania kulturotwórcze. To także źródło inspiracji dla potomków powojennych osadników, którzy zamieszkują Pomorze Wschodnie – w tym Żuławy i Powiśle.

Trzecie wydanie książki powstałej w oparciu o materiał archiwalny pochodzący z zasobów Muzeum Etnograficznego im. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej w Toruniu oraz wywiady i kwerendy przeprowadzone współcześnie. Stanowi ona zbiór przepisów na tradycyjne potrawy i produkty z takich regionów etnograficznych jak: Bory Tucholskie, Kociewie, Krajna, Kujawy, Pałuki, ziemia chełmińska i ziemia dobrzyńska.

O czary mógł zostać oskarżony każdy, niezależnie od płci, wieku czy pochodzenia. Ofiarami najczęściej padały jednak kobiety. Według Heinricha Kramera i Jakoba Sprengera, autorów Malleus Maleficarum – słynnego podręcznika dla łowców czarownic napisanego w 1486 roku – czarownicą mogła zostać każda kobieta, zarówno ta zajmująca się zielarstwem lub medycyną, jak i pobożna mniszka.

Lecznictwo ludowe jest ważnym działem wiedzy użytkowej przynależnym do kultury ludowej. Jednakowoż istotny dla zrozumienia czym lecznictwo ludowe w istocie jest, wydaje się być jego aspekt symboliczny. Autor proponuje odczytanie znaczenia rozmaitych form leczenia i praktyk religijno-magicznych stosowanych dawniej na Pomorzu poruszając się wśród symboli, znaków i struktur. Dane językowe zawarte w opisach etnograficznych stanowią istotne wskazówki do odkrycia znaczenia czynności symbolicznych wykonywanych w procesie uzdrawiania. Wskazują na bardzo ważną rolę języka jako przekaźnika wyobrażeń i równocześnie narzędzia walki z chorobą. 

Mapa przedstawiająca niezwykle atrakcyjne tereny położone na północ od Torunia. Zawiera bardzo dokładną informację leśną, dzięki której nawigacja wśród toruńskich lasów będzie bardzo prosta - wystarczy odnaleźć jedne z niezliczonych leśnych słupków oddziałowych, odszukać zawarte na nim numery na mapie i już się na niej odnajdziemy. Wielką frajdą będzie choćby jednodniowa wycieczka poza miasto w poszukiwaniu wybranych atrakcji turystycznych ukazanych na mapie.

Materiały etnograficzne z Pomorza Gdańskiego ukazują dziedzictwo kulturowe, zwyczaje i pieśni z Kaszub, Kociewia oraz Powiśla i do dziś stanowią niezastąpione źródło informacji o ludowości polskich mieszkańców dawnych Prus Zachodnich. Zamieszczone w niniejszej publikacji materiały mogą posłużyć przede wszystkim do odkrywania bogactwa kulturowego tych regionów, co z kolei jest ważnym elementem kształtowania się lub odkrywania tożsamości regionalnej.

Wodne panny pojawiają się we wszystkich mitologiach. Wszak woda jako święty żywioł musiała mieć swoje opiekunki i mieszkanki. Poza tym dochodziły jeszcze nieśmiertelne istoty, które zrodziły się z dusz topielców i topielic. W kręgu słowiańskich wierzeń jest ich naprawdę wiele: od wodników, utopców i topielic, poprzez moriany, majki, wodiany i dziwożony, aż po wiły, brzeginie, kazytki i judy.

Publikacja ta jest kolejną już, wydaną w ramach 6. Kongresu kociewskiego pozycją. Tym cenniejszą, że opartą o autentycznie wspomnienia sprzed grubo ponad 100 lat. Autor tekstu, Jan Wespa zaprosił nas do dawnej kociewskiej wsi. Zatrzymał nas w niej, by spokojnie opowiedzieć o codziennym życiu i odświętnych radościach. Opowieść jest bardzo autentyczna. Całość napisana gwarą, prostym językiem, bez trywializmów. 

Religia Pomorzan we wczesnym średniowieczu - książka popularno-naukowa wprowadzająca w problem religii, archeologii, historii, językoznawstwa oraz antropologii kulturowej wraz z etnografią regionu Pomorza we wczesnych wiekach średnich. Książka ta przedstawia dawne wierzenia na Pomorzu. Stanowi esencję wiedzy na temat religii słowiańskiej w oparciu o dane archeologiczne. Zaczerpniemy z niej podstawowe informacje o bogach, miejscach świętych i zwyczajach religijnych Pomorzan wczesnośredniowiecznych.

Tajemnice codzienności. Kultura ludowa i jej pogranicza od Kujaw do Bałtyku (1850-1950) to tytuł nietuzinkowego przewodnika po stu latach historii kilku regionów etnograficznych, wydanego właśnie przez Muzeum Etnograficzne w Toruniu. Książka jest drogowskazem poszukiwań dla początkujących i zaawansowanych „badaczy” tradycji.